Balat İstanbul'un Fatih ilçesinde Haliç kıyısında Ayvansaray ile Fener arasında bir semttir. Balat adı, muhtemelen "Palation" (saray) kelimesinin bozulmuş şeklidir ve surlardaki Blaherna Sarayı'na yakınlığından ötürü semt bu adla tanınmıştır .
İstanbul tarihinde Balat'ın özel önemi, İspanya'dan gelen Yahudilerin
buraya yerleştirilmesi ve yakın zamanlara kadar buranın başlıca Yahudi
mahallesi olarak varlığını sürdürmesidir. Ayrıca Yahudilerin Balat
çevresine yerleşmeleri Gürcistan Yahudilerini de bu bölgeye çekmiştir. İspanya'da Engizisyon'dan kaçan Sefardim kolundan Yahudiler II. Bayezid'in davetiyle İstanbul'a gelmişlerdi. 15. yüzyıldan itibaren İstanbul'un Musevi toplumu Balat'ta ve Haliç'in karşısında Hasköy'de oturmuştur.Yahudi
evlerinden günümüze kalan örnekler mahallenin içlerine doğru çoğalır.
Bunlar genellikle üç katlı, dar ön yüzlü, ikinci ve üçüncü katlarında
cumba gibi çıkmaları olan binalardır.
Eski Balat kapısından içeri girildiğinde sağ tarafta Yanbol Sinagogu, az ilerisinde de Makedonya'nın Ohri
kasabasından gelen Yahudilerin yaptırdığı Ahrida Sinagogu bulunur.
Balat'ın en eski sinagogunun burada olduğu sanılmaktadır ancak bugünkü
yapı 19. yüzyıl ortalarından kalmadır.
Balat Yahudileri 1950'lerden itibaren İsrail'e
göçmüşlerdir. Kalanlar da şehrin başka semtlerine taşındıklarından
Balat'ta çok az sayıda Yahudi kalmıştır. Semtte ayrıca Ayios Strati
Ortodoks Kilisesi bulunur. Semtteki başlıca cami Mimar Sinan'ın
eseri olan Ferruh Kethüda Camii'dir. Caminin az ilerisinde ise aslen
bir Rum Ortodoks kilisesi olan ama 1629'da Ermeni-Gregoryen toplumuna
verilen Surp Hreşdegabet Kilisesi bulunur. Ayrıca İstanbul Büyükşehir Belediyesi Spor Kulübü'nün altyapısı burada bulunmaktadır
Balat is the traditional Jewish quarter in the Fatih district of Istanbul. It is located on the European side of Istanbul, in the old city on the historic peninsula, on the western bank of the Golden Horn. (Another Istanbul neighborhood deeply associated with Jewish settlement is Kuzguncuk on the Asian shore.) The name Balat is probably derived from Greek palation (palace), from Latin palatium, after the nearby Palace of Blachernae.
Post a Comment